تفکیک اعتبارهای طبیعی، اجتماعی و سلوکی در زن و مرد
تفکیک اعتبارهای طبیعی، اجتماعی و سلوکی در
زن و مرد
هنگامیکه بر مرد و زن از نظر اشتراک در زندگی خانوادگی در مدینه فاضله انسانی بنگریم، می‌بینم که برای هر یک از آنها سهمی مساویِ دیگری از نظر نقش تنظیم و اشتراک در امور زندگی و امور اجتماعی قرار داده شده است.
و اگر هر یک از مرد و زن را مجرّد از دیگری و به تنهائی و از دید مواهب طبیعی الهی داده شده به هریک به دیگری مقایسه کنیم در می‌یابیم مردان از جهت بنیه بدنی و قوای عالیه عقلانی و وسعت فکر و قدرت تدبیر بر زنان برتری دارند که الرِّجَالُ قَوَّامُونَ عَلَی النِّسَآءِ بِمَا فَضَّلَ اللَهُ بَعْضَهُمْ عَلَی بَعضٍ
«مردان بر زنان بواسطه برتری‌یی که خداوند یکی را بر دیگری داده است قیمومیّت دارند.
وَ لَهُنَّ مِثْلُ الَّذِی عَلَیْهِنَّ بِالْمَعْرُوفِ وَ لِلرِّجَالِ عَلَیْهِنَّ دَرَجَه.
«برای زنان بخوبی حقوقی است (که از طرف مردان باید رعایت شود) همچنانکه تکالیفی نیز دارند (که بخاطر مردان باید رعایت کنند) و مردان را (در حقوق) بر زنان پایه‌ای بالاتر و افزونی است.» ولی اگر هر یک را از نظر سلوک و حرکت خاصّ تکاملی بسوی خداوند و لقاء او، و سیر مدارج و مراتب کمال غائی انسانی و درجات نزدیکی و قرب خداوندی در نظر بگیریم، راه روشن و طریق واضح است، که هیچیک را مانع و دافعی (در مقابل این سیر تکاملی) نیست؛ بلکه هر یک میتوانند دامن همّت بکمر زده و از ظاهر به باطن و از عالم اعتبار به عالم حقیقت و از جهل و خیال به اندیشه و تفکّر سالم و صحیح و از دنیا به عُلیا و از غیر خدا بسوی توجّه کامل بخدا و نزول در حرم قدس و حریم عزّت او حرکت کنند، تا در جایگاه صدق و حقُّ، نزد آن سلطان مقتدر و صاحب اختیار عزیز قرار گیرند. فِی مَقْعَدِ صِدْقٍ عِنْدَ مَلِیکٍ مُّقْتَدِرٍ.
بنگر که خداوند تبارک و تعالی چگونه هر دوی آنها (مرد و زن) را در مقابل آمرزش و غفران و اجر عظیم خود در یک درجه واحد و برابر قرار داده است:
«إِنَّ المُسْلِمِینَ وَالْمُسْلِمَـٰتِ وَالْمُؤْمِنِینَ وَالْمُؤمِنَـٰتِ وَالْقَـٰنِتِینَ وَ الْقَانِتَـٰتِ وَ الصَّـٰدِقینَ وَ الصَّـٰدِقَـٰتِ وَ الْصَّـٰبِرِینَ وَ الصَّـٰبِرَ'تِ وَ الخَـٰشِعِینَ وَالْخَـٰشِعَـٰتِ وَالْمُتَصَدِّقَـٰتِ وَالصَّـٰئِمِینَ وَالصَّـٰئِمَـٰتِوَالْحَـٰفِظِینَ فِرُوجَهُمْ وَ الْحَـٰفِظَـٰتِ وَ الذّ'کِرِینَ اللَهَ کَثِیرًا وَ الذَّ'کِرَ'تِ أَعَدَّ اللَهُ لَهُمْ مَغْفِرَه وَ أَجْرًا عَظِیمًا.
«همانا مردان مسلمان و زنان مسلمان و مردان مؤمن و زنان مؤمن و مردان
ص 40
و زنانی که دائماً فرمانبر خدایند و مردان راستگو و زنان راستگو و مردان پایدار و زنان پایدار و مردان فروتن و زنان فروتن و مردان صدقه دهنده و زنان صدقه دهنده و مردان روزه‌دار و زنان روزه‌دار و مردان با عفّت و خویشتن‌دار و زنان با عفّت و خویشتن‌دار و مردانی که یاد خدا بسیار میکنند و زنانی که یاد خدا بسیار میکنند، خداوند برای همه آنها آمرزش و پاداشی بس بزرگ اماده کرده است.»
و از کاملترین آیات در این معنی، گفته خداوند متعال است که:
وَ مَنْ یَعْمَلْ مِنَ الصَّـٰلِحَـٰتِ مِن ذَکَرٍ أَوْ أُنْثَی وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَأُولَـٰئِکَ یَدْخُلُونَ الْجَنَّه وَ لَا یَظْلَمُونَ نَفِیرًا. 56
«هر کس از مرد یا زن کارهای نیک کند و مؤمن باشد (بر اساس ایمان کار نیک انجام دهد) این گروه بی‌شک به بهشت در خواهند آمد و باندازه ذرّه‌ای به آنها ظلم نخواهد شد.»
و از آیه فوق کاملتر این آیه است:
وَ مَنْ عَمِلَ صَـٰلِحًا مِن ذَکَرٍ أَوْ أُنْثَی وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَأُولَـٰئِکَ یَدْخُلُونَ الْجَنَّه یُرْزَقُونَ فِیهَا بِغَیْرِ حِسَابٍ.
«هر کس از مرد یا زن که از روی ایمان عمل صالحی انجام دهد، پس این گروه بی‌شکّ به بهشت در خواهند آمد و در آن بی‌حساب از نعمتهای الهی روزی داده خواهند شد.»
و صریحتر از آن و کاملتر در معنی، قول خداوند تبارک و تعالی است:
مَنْ عَمِلَ صَـٰلِحًا مِنْ ذَکَرٍ أَوْ أُنْثَی وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْیِیَنَّهُ حَیـٰوةً طَیِّبَه وَ لَنَجْزِیَنَّهُمْ أَجْرَهُمْ بِأَحْسَنِ مَا کَانُوا یَعْمَلُونَ.58
«هر کس از مرد یا زن از روی ایمان عمل صالحی انجام دهد او را حیات وزندگی پاکیزه و خوشی بخشیم و به بهتر از آنچه عمل میکردند پاداششان میدهیم.»
که در این آیه خداوند سبحان حیات طیّبه و پاداش بهتر و برتر از آنچه را که استحقاق است، وعده فرموده است.
و اینها مطالبی بود که میخواستیم در مرحله اوّل بحث بیان کنیم.
